11 mar Mgła mózgowa w przebiegu COVID – kogo dotyczy, komu zagraża i jak sobie pomóc za pomocą diety.
Pandemia trwa już od roku i coraz więcej niepokojących sygnałów dotyczących powikłań po COVID-owych pojawia się w lietraturze. Po pierwsze wiadomo że wirus nie poprzestaję na pozostawianiu śladów w układzie oddechowym ( kaszel, ból w klatce piersiowej). Niestety coraz więcej wskazuje na to że objawy i skutki uboczne zakażenia będą różnić się w zależności od ozdrowieńca. Jednym z nich jest mgła mózgowa. Termin, który nie jest nowy i używany był do stosunkowo rzadkich zaburzeń neurologicznych u osób z celiakią , nabrał teraz zupełnie nowego znaczenia. Bowiem wiele osób, które wyleczyły się z COVID-19 doświadcza epizodów krótkotrwałej utraty pamięci, dezorientacji, niezdolności do koncentracji – czuje się inaczej niż przed zarażeniem się.
Jakie są typowe objawy mgły mózgowej po COVID -19?
Są to: zaburzenia koncentracji, problemy z formułowaniem myśli, problemy z rozwiązywaniem zadań, problemy z wysłowieniem się ( gubienie słówek), utrata węchu, utrata smaku.
Ile osób, które zachorują na COVID-19 może doświadczyć mgły mózgowej?
Neurolog dr Omar Danoun z Henry Ford Health System w wywiadzie jaki udzielił fundacji Henriego Forda ( Henry Ford Health System) szacuje, że powikłania neurologiczne ( w tym mgła) mogą dotyczyć jednej trzeciej ozdrowieńców . Te problemy to oczywiście nie tylko „mgła” to całe spektrum problemów: problemy z pamięcią, drgawki, udary i neuropatia (lub drętwienie kończyn, zwykle dłoni i stóp). Dr Daunon zwraca uwagę na „szarą strefę” ozdrowieńców, czyli osoby które przechorowały w domu i nie były u lekarza – w ich przypadku nie ma danych dotyczących powikłań neuropatycznych w tym mgły mózgowej spowodowanej COVID-19. Wniosek może być jeszcze bardziej przygnębiający – że osób doświadczających podobnych problemów jest więcej, niż w oficjalnych statystykach.
Dlaczego chorzy na COVID-19 mają objawy neurologiczne?
Wg dr Daunona wynika to z faktu, że wirus SARS COV 2 jest neuroinwazyjny, co oznacza że sam wirus może zaatakować mózg i pobliskie nerwy. Bardzo dobitnie o tym świadczy fakt że ponad 90 procent chorych wykazuje utratę smaku i węchu na skutek inwazyjnego „zajęcia” neuronów odpowiedzialnych za te zmysły.
Niestety powikłań neurologicznych jest znacznie więcej i należą do nich przypadki zapalenia mózgu, uczucia lęku, drażliwość, depresja, chwiejność nastroju, objawy bezsenności, płytkiego snu.
Jak długo objawy neurologiczne utrzymują się u ozdrowieńców?
Dr Danunon na podstawie szacunków ze szpitali ( włączając w nie pacjentów którzy przeszli chorobę krytycznie ciężko) prognozuje, że jedna trzecia osób wyzdrowieje bez żadnych problemów, ale mniej więcej jedna trzecia ozdrowieńców będzie miała PRZEMIJAJĄCE powikłania, które będą się stopniowo wycofywać. Niestety będzie też grupa ozdrowieńców, która może odczuwać trwałe skutki zakażenia – dotyczy to szczególnie pacjentów z bardzo ciężkim przebiegu gdy pacjent został zaintubowany, miał niewydolność wielonarządową lub był przez jakiś czas znieczulony.
Jak długo trzeba czekać na poprawę ?
dr Omar Danoun szacuje ( na podstawie danych) ten okres 3 do 6 miesięcy od ustąpienia infekcji. Niestety przewiduje, że jeśli u ozdrowieńców objawy nie wycofają się wciągu 6 do 12 miesięcy, to prawdopodobnie będą mieli do czynienia z powikłaniami przez całe życie.
Czy można przewidzieć, kto jest narażony na rozwój powikłań neurologicznych ?
Wg dr Omar Danouna to zależy od wieku i stopnia ciężkości przebiegu choroby. Zdrowy mózg w wieku 20 lub 30 lat łatwiej się zregeneruje po infekcji. Ale mózg osoby w wieku 60 lub 70 lat, szczególnie gdy przeszła wcześniej uraz mózgu (taki jak udar lub guz mózgu), ma niższe „rezerwy” i jest bardziej narażony na długotrwałe skutki neurologiczne
Gdzie ma szukać pomocy ozdrowieniec, który doświadcza objawów neurologicznych spowodowanych COVID-19?
dr Omar Danoun mówi jasno – trzeba spisać objawy i oceniając jak wpływają na twoje życie. Z taką listą trzeba iść do lekarza. Nie powinno się problemów bagatelizować. Choć narzędzia pomocy dla ozdrowieńców dopiero powstają , a systemy opieki zdrowotnej są niewydolne – to leczenie objawów neurologicznych trzeba powierzyć specjalistom. Wg. doktora ważne jest leczenie wszelkich podstawowych chorób psychicznych. Nieleczony lęk, depresja lub PTSD nałożone na problemy po covidowe mogą być bardzo trudne do łagodzenia. To samo z kontrolą ciśnienia krwi, cukrzycy –
skoki ciśnienia czy długotrwała hiperglikemia (za wysoki cukier) są zabójcze dla mózgu. Nie mówiąc o paleniu, braku odpoczynku i diecie .
Co można dla mózgu zrobić za pomocą diety
Posłuchajcie proszę moich wykładów dotyczących diety dla mózgu- ta najlepsza to dieta typu śródziemnomorskiego, zasobna w dobre tłuszcze, białko i inne nutreinty:
Wykład do odsłuchania jest tu:
https://www.youtube.com/watch?v=tlAvfLfWm4I&t=1720s
Po pierwsze żywność zawierająca kwas dokosahesaenowy (DHA) . Jego źródłem są tłuste ryby zimnowodne takie jak łosoś, sardele, śledź, makrela (atlantycka i pacyficzna), tuńczyk (tuńczyk błękitnopłetwy i tuńczyk biały) oraz sardynki. Typowa porcja, która pokryje zoptrzebowanie na DHA to np. Łosoś i sardynki (142 g/d) dostarczały 4.5 g EPA + DHA dziennie.
Więcej o tłuszczach rybich znajdziesz tu:
https://www.dietetica.com.pl/blog/czy-jedzenie-tlustych-ryb-jest-jeszcze-bezpieczne-dla-zdrowia/
Co ciekawe DHA znajdziesz w olejach z alg Chlorella vulgaris (CV) i Fucus sp – zgodnie z deklaracjami producenta w olejów z alg w jednej kapsułce znajdziemy ponad 700 mg kwasów tłuszczowych omega 3 – no i zgodnie z logiką powinien być głownie DHA/ Ale proszę sprawdzajcie producenta i etykiety. To bardzo drogie produkty i nie może być mowy o płaceniu za inne tłuszcze niż DHA i w mniejszej ilości EPA.
O algach mówiła na ubiegłorocznych Neurobiota wybitna specjalista od tego tematu prof Bożena Muszyńska – wykład do odsłuchania tu, zróbcie to koniecznie bo każda minuta słuchania wykładu pani Profesor jest warta góry złota.
https://www.youtube.com/watch?v=c6zIyr6fqls&t=154s
Mikrolementy kluczowe dla mózgu to magnez (znajdziemy min. w zielonych warzywach liściastych, Dobry suplement, który ja używam to treonian magnezu.
O magnezie poczytajcie tu:
https://www.dietetica.com.pl/?s=magnez
cynk – jest kluczowy. Poczytaj o nim tu: https://www.dietetica.com.pl/?s=cynk
Polifenole – szczególnie na bazie nasion kakao, owoców jagodowych . Więcej o tym przeczytasz tu https://www.dietetica.com.pl/blog/dzien-kobiet-2021-szczesliwa-kobieta-dlaczego-warto-zakochac-sie-w-czekoladzie/
Regularny ale dobrany do możliwości trenienig ( zwiększa wydzielanie czynnika BDNF)
Niacyna (wit B3 50 mg dziennie). Duże ilości niacyny znajdują się w produktach mięsnych, przede wszystkim w mięsie drobiowym i wieprzowym. Dobrym źródłem niacyny są także: ryby, orzechy, drożdże, otręby pszenne, migdały, ziemniaki oraz rośliny strączkowe. Źródła pokarmowe mogą być niewystarczające dlatego można posiłkować się suplementami – jednak należy to zawsze czynić pod kontrolą lekarza. Dostępne preparaty Niacyna NOW Foods, PHARMOVIT Witamina B3 Niacyna, Witamina B3 MyVita, Niacinamide Jarrow, Vitaminum B complex.
Więcej o niacynie poczytajcie na blogu https://ktomalek.pl/blog/niacyna-b3-i-jej-wplyw-na-zdrowie-w-jakich-produktach-wystepuje-niacyna/w-1014
Moje doświadczenia w rodzinie po COVID 19.
Mamy powikłania w postaci utrzymującego się odczuwania zapachu spalenizny i przeczulicy skórnej. A jak u Was? Piszcie – przygotowuje dla Was bezpłatny webinar o żywieniu w COVID – najlepiej oprzeć go na doświadczeniach nasz wszystkich. Dajcie znać kto w tej sprawie chce się podzielić swoimi doświadczeniami. Odpiszę.
Bądźcie zdrowi i dajcie odpowiedz. Stworzymy wspólnie fajny webinar.
Davis HW Science Open 2020.
Kulczynski B Food Forum Lutu marzec 2021
https://www.henryford.com/blog/2020/12/covid-and-brain-fog
Circulation. 2018 July 03; 138(1): e35–e47. doi:10.1161/CIR.0000000000000574. Auth