01 kwi Co jeść żeby w naturalny sposób zmniejszyć krzepliwość krwi i zmniejszyć ryzyko zakrzepów u chorych z COVID19?
Pewnie większość z Państwa słyszała, że w przebiegu COVID 19 pacjenci doświadczają problemów wynikających ze zwiększonej krzepliwości krwi. A to rodzi dalsze problemy- oddechowe, kardiologiczne, neurologiczne..
Można powiedzieć że wirus wpływa destrukcyjnie na układ krzepnięcia, a trzeba powiedzieć że proces krzepnięcia jest w „normalnych warunkach” ściśle kontrolowany przez nasz organizm.
Niestety wirus SARS CoV 2, jak czołg wbija się w te delikatne układy regulacyjne nasilając procesy o skomplikowanych nazwach ( dysregulacja makrofagów, degranulacja płytek krwi, zaangażowanie
szlaków układu dopełniacza) co ma działanie destrukcyjne. Dodatkowo zapalenie naczyń krwionośnych i wirusowe zapalenie śródbłonka są bardzo częste u pacjentów z ciężkim
przebiegiem COVID-19 ( obseruje się wzrost aktywności czynnika von Willebranda (VWF) i czynnika VIII ). W tle tych powikłań naczyniowych jest proces zapalny opisany jako „sztorm” czy burza cytokinowa.
Czy istnieje dieta która może być pomocna w prewencji „problemów zakrzepowych w przebiegu COVID 19?
Ważne jest to by regularnie stosować te przeciwzakrzepowe składniki diety kiedy jesteśmy zdrowi lub w pierwszej fazie zakażenia. Kiedy objawy się nasilają, pamiętajcie by nie zwlekać z wezwaniem pomocy. Bowiem w masywnym przebiegu COVID TYLKO szybkie i podane na czas LEKI ratują życie.
Jaki typ diety ma charakter anty zapalny i sprzyja zmniejszeniu ryzyka zakrzepów ?
Wszyscy czytelnicy tego bloga nie mają najmniejszych wątpliwośc,i że dieta i styl mogą mieć znaczący wpływ na zmniejszenie ryzyka wystąpienia różnych chorób niezapalnych (metabolicznych – jak miażdzyca, cukrzyca typu II u człowieka. Od czasu wybuchu pandemii zadajemy sobie pytanie czy dieta może mieć wpływ na podatność na infekcje wirusem SARS CoV 2. I jest coraz bardziej oczywiste że tak! Dieta i stan odżywienia człowieka jest ważnym czynnikiem pobudzającym układ odpornościowy do walki z ostrymi infekcjami, takimi jak COVID-19. Przyjęcie zdrowych nawyków żywieniowych ma wpływ na ogólną kondycję człowieka ( w tym na przebieg chorób metabolicznych – otyłości, chorób układu krążenia, itd zmniejszając ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19, poprzez wsparcie dla układu odpornościowego w przebiegu infekcji.
Rekomendowaną dietą jest antyzapalna dieta śródziemnomorska lub dieta DASH (Dietary approaches to reduce hypertension). Obydwie charakteryzują się wysokim spożyciem owoców i warzyw, pełnych ziaren, fermentowanych produktów spożywczych, umiarkowanym spożyciem ryb, nabiału i produktów mlecznych.
Dla nas jednak najważniejsze jest to , że zawarte w tego typu diectach w dużej ilości związki bioaktywne mają właściwości potencjalnie przeciwzakrzepowe i przeciwzapalne.
Do nutraceutyków zawartych w diecie o takim charakterze należą: związki fitochemiczne, takie jak związki polifenolowe, karoteny, alkaloidy, terpeny, peptydy
bioaktywne cząsteczki lipidowe, jednonienasycone kwasy tłuszczowe (MUFA; np. kwas oleinowy), wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (np.(np. n-3 PUFA; kwas alfa linolenowy, kwas eikozapentaenowy, i kwas dokozaheksaenowy),
witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (witamina D i witamina E)
oraz bioaktywne polarne lipidy (np. fosfolipidy, sfingolipidy i glikolipidy) .
Wiele z tych związków wykazuje silne działanie hamujące lub modulujące dla szlaków sygnałowych mediatorów prozapalnych i prozakrzepowych.
Przyjrzyjmy się poszczególnym związkom i ich działaniu.
Bioaktywne związki lipidowe
- Lipidy polarne
Gdzie znajdziemy – zawarte w rybach, owocach morza, nabiale, oliwkach i oliwie z oliwek, herbacie, mięsie , winie i napojach fermentowanych
W jaki sposób ograniczają krzepliwość krwi
Zmniejszenie agregacji płytek indukowanej przez Czynnik aktywacji płytek (PAF in vitro, in vivo i ex vivo); Potencjalne działanie przeciwzapalne; – Wpływ na metabolizm PAF in vitro, in vivo i ex vivo vivo; – Zmniejszenie agregacji płytek indukowanej trombiną, ADP i indukowaną kolagenem agregację płytek krwi in vitro
*Uwaga – pamiętajmy, że ryby są źródłem arsenu i jeśli ktoś ma podwyższone stężenie arsenu we krwi powinien rozważyć inne źródła Lipidów polarnych niż ryby
- Kwasy tłuszczowe n-3 ( tzw. Tłuszcze rybie)
Gdzie znajdziemy – Ryby i owoce morza,- Orzechy i nasiona, – Oleje roślinne ( uwaga nie wszystkie – dobrym źródłem jest olej lniany)
W jaki sposób ograniczają krzepliwość krwi
Zmniejszone tworzenie trombiny,;- Zmniejszony stres oksydacyjny.;- Zmniejszona ilość Lp-PLA2,;- Przeciwzapalne,;- Immunomodulacyjne
*Uwaga – pamiętajmy, że ryby są źródłem arsenu i jeśli ktoś ma podwyższone stężenie arsenu we krwi powinien rozważyć inne źródła Lipidów polarnych niż ryby
- Witamina E
Gdzie znajdziemy – Oleje pochodzenia roślinnego (np. oliwa z oliwek), orzechy i nasiona
W jaki sposób ogranicza krzepliwość krwi
Zmniejszenie stężenia PAF, ADP, trombiny i indukowanej kolagenem agregacji płytek krwi w PRP i
krwi pełnej in vitro i ex vivo,; – Redukcja syntezy PAF i prostaglandyn
- 4. Witamina D
Gdzie znajdziemy – Nabiał, – Tłuste ryby, – Mięso
W jaki sposób ogranicza krzepliwość krwi
– Zmniejszenie agregacji płytek krwi i metabolizmu PAF in vitro i in vivo,; – Przeciwzapalne,; – Niski poziom witaminy D wiąże się z wyższą reaktywnością płytek u chorych na cukrzycę
- Bioaktywne peptydy
Gdzie znajdziemy – Ryby i owoce morza,- Nabiał, – Wodorosty morskie, – Ziarna zbóż
W jaki sposób ograniczają krzepliwość krwi
– Inhibicja COX-1,; – Hamowanie agregacji wywołanej kolagenem typu III.;- Wiązanie z glikoproteiną IIb/IIIa,; – Interakcje z fibrynogenem i jego receptorem,; – Zmniejszenie powstawania trombiny,; – Zmniejszenie agregacji płytek indukowanej ADP,; – Przeciwzapalne
- Substancje fitochemiczne, witaminy i związki fenolowe– fitosterole, – fitostanole, – flawonoidy,- Izoflawonoidy,- antocyjany,- fenolipidy,- Alkaloidy
Gdzie znajdziemy
– Owoce i jagody; – Warzywa,- Nasiona, orzechy i oleje,- Oleje roślinne,- Wino,- Herbata,- Napoje fermentowane
W jaki sposób ograniczają krzepliwość krwi
– Zmniejszenie agregacji płytek krwi,;- Działanie przeciwzapalne,;- Wpływa na metabolizm PAF in vitro, in vivo i ex vivo,; – Redukcja syntezy czynnika tkankowego,;- Regulacja funkcji śródbłonka,;
– Hamowanie szlaków COX i LOX
Jest oczywiste że żywienie nie zastąpi leczenia – szczególnie ciężko chorych osób z COVID19. Jest też oczywiste, że powikłania zakrzepowe są istotnym czynnikiem ryzyka u pacjentów z COVID-19. Dlatego też istnieje pilna potrzeba przeprowadzenia dalszych badań klinicznych w celu zbadania potencjalnych farmakologicznych i żywieniowych strategii łagodzących przebieg choroby. Także w celu zapobiegania powikłaniom zakrzepowym w wyniku ciężkiego przebiegu choroby (udar mózgu). To co możemy zrobić dla siebie już – bez czekana na kolejne wyniki badań to przejść na zdrową – zieloną stronę mocy.
Front Nutr. 2020; 7: 583080. Published online 2020 Sep 25. doi: 10.3389/fnut.2020.583080