02 wrz Jaja jak berety czyli ile jajek jeść by serce było w formie?
Z wielu wcześniejszych badań wiemy, że spożycie jaj raczej nie ma istotnego związku z występowaniem chorób układu krążenia w populacji ogólnej. Ale kiedy podzielimy ludzi na grupy np. na grupę osób zagrożonych rozwojem cukrzycy, dane już nie są takie łaskawe dla „jajkożerców”. Okazuje się, że w tej grupie zjadanie więcej niż 7 jajek/tydzień przekłada się na wzrost nowych zachorowań na cukrzycę i zwiększenie incydentów związanych z chorobami układu krążenia 1.
Z drugiej strony wiemy, że cholesterol zawarty w jajach (a co za tym idzie ich zjadanie) wiąże się z mniejszym ryzykiem udaru krwotocznego 2. No i tu mamy problem bo te wyniki mogą być w różny sposób wykorzystane zarówno przez miłośników jedzenia dużej ilości jaj jak i przeciwników tej mody. Bazując na danych opublikowanych w 2016 w Circulation możemy powiedzieć, że zjadanie do 2-3 jaja tygodniowo z przez osoby z cukrzycą lub nią zagrożone nie powinno pogorszyć parametrów glikemii a jednocześnie może wpływać korzystnie na krążenie1.
A co z cholesterolem w jajach?
Duże zainteresowanie budzi zależność pomiędzy spożyciem cholesterolu w diecie a ryzykiem chorób serca. Jaja są jednym z najbogatszych źródeł cholesterolu wobec tego jaja od zawsze są na „celowniku” kardiologów 4. Jednakże, zakrojone na szeroką skalę badania epidemiologiczne wykazały istnienie słabego związku pomiędzy spożyciem jaj a ryzykiem chorób sercowo- naczyniowych. Dobrze kontrolowane badania kliniczne wykazują, że wpływ spożycia jaj na stężenie cholesterolu w surowicy krwi jest bardzo zróżnicowany, przy czym u większości osób (~2/3 populacji) odpowiedź jest minimalna, natomiast u tych, u których odpowiedź jest znacząca, dochodzi do zwiększenia stężenia zarówno cholesterolu LDL, jak i tzw. dobrego cholesterolu (HDL) a to jest działanie korzystne. A to nie koniec – w jajach są zawarte inne składniki, które mogą wpływać na ryzyko chorób serca poprzez zmniejszenie stężenia lipidów w surowicy, takich jak fosfolipidy, i mogą one również modyfikować odpowiedź na cholesterol dietetyczny występujący w jajach4.
Nawet sięgając do Dietary Guidelines Advisory Committee z 2015 roku możemy przeczytać że cholesterol w diecie nie jest „składnikiem odżywczym budzącym obawy z powodu nadmiernego spożycia „i brak istotnych związków między cholesterolem w diecie a stężeniem cholesterolu w surowicy lub klinicznymi zdarzeniami sercowo-naczyniowymi w populacji ogólnej3.
A więc do rzeczy, ile jajek zjadać by mieć serce jak dzwon?
Żeby uzyskać najbardziej prawdziwą odpowiedz trzeba posłużyć się danymi płynącymi z metaanaliz. To najbardziej wartościowe badania i trudno dyskutować z uzyskanymi w tych badaniach wynikami. Mam przed sobą metaanalizę, której celem była ocena związku pomiędzy spożyciem jaj a ryzykiem śmiertelności z powodu chorób układu krążenia (CVD), w tym choroby wieńcowej (CHD), udaru mózgu i niewydolności serca.
Do analizy włączono wyniki 39 badań obejmujących prawie 2 miliony osób i 85 053 przypadki CHD, 25 103 przypadki udaru, 7536 przypadków niewydolności serca i 147 124 przypadki CVD!.
No to ile jajek mogą jeść osoby z CVD i CHD?
Układ sercowo naczyniowy
Spożycie do 6 jaj tygodniowo zmniejsza ryzyko zdarzeń sercowo naczyniowych gdy odniesiemy to do osób, które jaj nie jedzą w ogóle ( u nich te incydenty zdarzają się częściej)
Najrozsądniej jest zjadać 1 jajko dziennie –zmniejszone ryzyko wystąpienia CVD zaobserwowano dla spożycia do 1 jaja dziennie [SRR = 0,94 (95% CI: 0,89; 0,99)].
Choroby serca
Analiza zbiorcza wykazała zmniejszone ryzyko wystąpienia chorób serca kiedy chorzy nie zjadali więcej niż dwa jaja tygodniowo [(SRR = 0,96 (95% CI: 0,91; 1,00)].
Nie znaleziono takich powiązań dla ryzyka udaru mózgu.
Ważna jest regularność a raczej jej brak – analiza zbiorcza dla ryzyka niewydolności serca wykazała, że spożycie jednego jajka dziennie wiązało się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju niewydolności [dla 1 jajka dziennie, SRR = 1,15 (95% CI:1,02; 1,30)]. Przy czym im więcej jajek zjadanych dziennie ryzyko niewydolności serca rośnie.
Autorzy wnioskują że umiarkowane spożycie jaj może mieć korzystny wpływ na redukcję chorób krążeniowych. Ale jeśli macie stwierdzone chorobę serca musicie być bardziej rozsądni – wydaje się ze regularne i codziennie jedzenie jaj może zwiększać ryzyko wzrostu niewydolności serca. Nawet jak u Cioci Janci było inaczej.
- Circulation 2016 Jan 12;133(2):187-225. doi: 0.1161/CIRCULATIONAHA.115.018585.
- Rong Y, Chen L, Zhu T, Song Y, Yu M, Shan Z, Sands A, Hu FB, Liu L. Egg consumption and risk of coronary heart disease and stroke: dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. BMJ (Clinical research ed). 2013; 346:e8539.
- Dietary Guidelines Advisory Committee. [March 25, 2015] Scientific Report of the 2015 Dietary Guidelines Advisory Committee. Available at: http://www.health.gov/dietaryguidelines/ 2015-scientific-report/.
- Blesso CN, Fernandez ML.Dietary Cholesterol, Serum Lipids, and Heart Disease: Are EggsWorking for or Against You? 2018 Mar 29;10(4):426. doi: 10.3390/nu10040426.