28 lis Zestarzeć się na „zombie 50+” czyli jak wygląda perspektywa starzenia się dla dużej części Polaków
Przygotowuję się do wykładu na temat diety długowieczności. A to oznacza, że obczytuję literaturę naukową związaną z tym tematem. I tu mam dla Was coś extra- otóż dziś powiem co „demoluje” nie tyle długość życia ale jego komfort! Czyli chciałabym powiedzieć parę słów o syndromie „ zombie 50+” – czyli o tym jak stosując przewlekle leki i NIE stosując jakiejkolwiek uzupełniającej suplementacji możemy się kiepsko zestarzeć. Przechodząc w fazę osoby przewlekle zmęczonej, bez chęci do aktywności fizycznej i energii życiowej. Czyli zestarzeć się w typowy sposób dla większości Polaków i Polek.
Mamy wielką triadę niedoborów możliwych u osób po 50 stosujących przewlekle farmakoterapię. Są to niedobory: wit B12, wit D + wapń , magnezu.
Witamina B 12
Ryzyko niedoboru witaminy B12 wzrasta z wiekiem ( powodem jest niedokwaśność soku żołądkowego). Na podstawie danych z National Health and Nutrition Survey (NHANES) wiemy że 6,9% dorosłych w USA w wieku 51–70 lat a 15% osób powyżej 70 lat ma niedobór witaminy B12. Podobne wyniki odnotowano w Niemczech, gdzie 27,3% osób w wieku 65–93 lat miało niedobór B12 w surowicy.
Leki które zmniejszają zawartość B12 w krwi to: inhibitory pompy protonowej (PPI) i beta blokery.
Szacuje się, że już 10 miesięczne użycie PPI zwiększa niedobory B 12 o 80%.
Kolejnym powszechnie stosowanym lekiem zmniejszającym zawartość B12 jest metformina stosowana w leczeniu cukrzycy typu 2.
Metformina wpływa na zmniejszenie poziomu B12 w surowicy i pogłębienie neuropatii związanej z cukrzycą. Wielu pacjentów przyjmujących metforminę nie jest monitorowanych pod kątem statusu B12 . W praktyce klinicznej nierzadko zdarza się, 70-letni pacjent leczony długoterminowo metformina i PPI, oczywiście zwykle bez kontroli zawartości B12 we krwi. Rezultat- przewlekle zmęczony pacjent z objawami takimi jak opisałam poniżej
Jak manifestują się niedobory B12?
Trudności w chodzeniu, mrowienie, zmniejszony apetyt, bóle stawów, depresja, utrata smaku i węchu, upośledzenie funkcji poznawczych i demencja.
Jak skontrolować czy nie mam niedoborów?
Marker który powinien być sprawdzany – kwas metylomalonowy we krwi. Gdzie kazde duże laboratorium diagnostyczne ( np. sieci Diagnostyka).
Kto przede wszystkim powinien zrobić sobie to badanie: osoby które stosują długotrwale metforminę i / lub PPI, mają objawy drętwienia rąk i stóp, zmęczenia, duszności, epizody utraty przytomności.
Witamina D 3
Ryzyko niedoboru witaminy D wzrasta z wiekiem ( nie wychodzenie z domu, gorsza wchłanialność). Zaleca się aby dorośli w wieku powyżej 70 lat przyjmowali ≥800 IU dziennie (20 µg) witaminy D3 i zwiększyli spożycie wapnia z 1000 mg dziennie do 1200 mg dziennie dla kobiet w wieku powyżej 50 lat i mężczyzn powyżej 70 lat .
Metaanaliza National Osteoporosis Foundation (obejmująca osiem badań z 30 970 uczestnikami) pokazuje, że suplementacja wapnia i witaminy D spowodowała statystycznie istotne 15% zmniejszenie ryzyka całkowitego złamania i 30% zmniejszone ryzyko złamań biodra
Leki które wpływają negatywnie na poziom wit D we krwi
Statyny mogą powodować spadek poziomu witaminy D i prowadzić do pogorszenia zawartości stężenia 25 (OH) D w surowicy nawet wtedy gdy jest suplementowana!
Kolejna grupa to leki przeciwdrgawkowe, które przyspieszają metabolizm wit. D i zwiększają ryzyko złamań. Kolejna- glukokortykoidy, inhibitory aromatazy i leki powodujące zmniejszenie zawartości androgenów znacznie zwiększają ryzyko osteoporozy i złamania.
W grupie leków obniżających zawartość wit D 3 we krwi mamy także PPI – American Geriatrics Society nie zaleca stosowania PPI przez więcej niż 8 tygodni u osób w starszym wieku ( oczywiście z wyjątkiem pacjentów wysokiego ryzyka).
A to ze względu na potencjalne ryzyko utraty kości, złamań i ryzyka zakażenia Clostridium difficile ( długotrwałe stosowanie PPI zwiększa ryzyko SIBO i dysbiozy).
W idealnym świecie lekarze prowadzący pacjenta, powinni kontrolować stężenie D 3 u osób z czynnikami ryzyka i korygować wszelkie niedobory, utrzymując stężenie wit D 3 w surowicy w zakresie ≥ 30 ng / ml (75 nmol / l). Chociaż bezpieczny górny limit suplementacji witaminy D został ustalony na 4000 IU dziennie dla większości dorosłych, dla wyrównania dużych niedoborów należy zużywać 50 000 IU tygodniowo lub 6000 IU dziennie przez 8 tygodni aby skorygować stany niedoborów, a następnie 1000–1200 mg dziennie. Ale tylko za zgodą i pod kontrolą lekarza ! Pacjenci z przewlekłą chorobą nerek powinni być ściśle monitorowani pod kątem obecności witaminy D i wapnia przyjmowanie w celu uniknięcia podwyższonego poziomu wapnia w surowicy.
Magnez
Dowody z badań epidemiologicznych wskazują na odwrotny związek między stężeniem magnezu we krwi a ryzykiem choroby sercowo-naczyniowej . Mówiąc prościej ci co stosują suplementację magnezem mają mniejsze ryzyko zawału, udaru, miażdżycy.Metaanaliza z 2013 r. obejmująca 16 badań z większą liczbą ponad 313 000 uczestników wykazała że wyższy poziom magnezu we krwi (o przyrost 0,2 mmol / L) był związany z 30% niższym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych .
Magnez jest ważny dla utrzymania prawidłowego ciśnienia, jego suplementacja dawką 365–450 mg / dzień znacznie obniża ciśnienie krwi u osób z insulinoopornością. Magnez jest zalecany dla osób ze stanem przedcukrzycowym i innymi chorobami przewlekłymi. Jest to ważne, biorąc pod uwagę, że niektóre leki przeciwnadciśnieniowe (np. diuretyki tiazydowe) mogą powodować obniżenie zawartości magnezu we krwi (hipomagnezemię).
Co więcej te leki przyjmowane długotrwale bez uzupełnienia magnezu mogą zwiększając ryzyko zaburzeń rytmu serca.
W grupie leków niekorzystnie działających na stężenie magnezu znajdujemy: ta dam – oczywiście PPI. Amerykański Urząd ds. Żywności i Leków wydał ostrzeżenie, że długotrwałe stosowanie PPI może powodować niebezpiecznie niski poziom magnezu we krwi!
Jak skontrolować czy nie mam niedoborów?
W laboratorium rutynowo badan się magnez w surowicy. Dokładniejszym badaniem jest badanie magnezu w erytrocytach i to badanie należy rozważyć u pacjentów z czynnikami ryzyka hipomagnezemii.
Jak suplementować ?
(200–500 mg dziennie) jest ogólnie uważane za bezpieczną dawkę; jednak,klinicyści powinni zachować ostrożność u osób ze zmniejszoną czynnością nerek
Photo by Yohann LIBOT on Unsplash Lit Weaver CM, et al. (2016) Calcium plus vitamin D supplementation and risk of fractures: an updated meta-analysis from the National Osteoporosis Foundation. Osteoporosis Int 27:367–376 Bird JK, Murphy RA, et al. (2017). Nutrients. https://doi.org/10.3390/nu9070655Conzade R, et al. (2017). Nutrients. https://doi. org/10.3390/nu9121276 Maes ML, et al. (2017) Ther Adv Drug Saf 8(9):273–297 Out M, et al. (2018) J Diabetes Complicat 32(2):171–178 Bischoff-Ferrari HA, et al. (2017) Statin use and 25-hydroxyvitamin D blood level response to vitamin D treatment of older adults. J Am Geriatr Soc 65(6):1267–1273 Jetté N, et al. (2011) Association of antiepileptic drugs with nontraumatic fractures: a population-based analysis. Arch Neurol 68:107–112 American Geriatrics Society 2015 Beers Criteria Update Expert Panel (2015) Updated beers criteria for potentially inappropriate medication use in older adults. J Am Geriatr Soc 63(11):2227–2246 Johnell O, Kanis JA (2006) An estimate of the worldwide prevalence and disability associated with osteoporotic fractures. Osteoporos Int 17:1726