29 lis Masz problemy z niedokrwistością? Sięgnij po …….probiotyk. Szczególnie gdy jesteś weganką
Tak, tak to nie żart. Probiotyki a właściwie jeden ze szczepów Lacobacillus planatrum pomaga w redukcji niedokrwistości. Co bakteria ma do metabolizmu żelaza? Ano, okazuje się że wiele.
Na początek chciałabym się podzielić z Państwem krótką historią sprzed paru dni. Otóż zostałam poproszona o wygłoszenie wykładu dotyczącego roli żywienia w kształtowaniu mikrobiomu jelitowego dla lekarzy . Po wykładzie do dyskusji dołączyła sympatyczna pani doktor, która podzieliła się „probiotyczną” historią ze swojego oddziału. Otóż pani doktor, zaordynowała swoim pacjentkom probiotyk – poczciwy Lactobacillus plantarum 299v a to w celu poprawy funkcji trawiennych. Jakież było zaskoczenie gdy oprócz redukcji ilości wypróżnień- u wszystkich pacjentek wzrosła zawartość żelaza we krwi! Jak to możliwe? Spójrzmy co na temat powiązań między zawartością żelaza i probiotykoterapią mówi medycyna oparta na dowodach.
Problem” z niedokrwistością
Grupą szczególnego ryzyka są kobiety w wieku rozrodczym (których niższy poziom żelaza jest związany ze stratą tego pierwiastka podczas menstruacji), niemowlęta, małe dzieci, osoby starsze, wegetarianie, sportowcy i kobiety w ciąży. WHO szacuje, że niedobór żelaza odpowiada w przybliżeniu 50% wszystkich przypadków niedokrwistości. Niedokrwistość z niedoboru żelaza ma dość charakterystyczne objawy, oprócz pogorszenia parametrów krwinkowych są to: bladość śluzówek i spojówek, tworzenie się nadżerek „zajadów” w kącikach ust, szorstka, łuszcząca się skóra, kruchość paznokci i łamliwość włosów.
Nieleczona niedokrwistość może przyczynić się do szeregu objawów, wśród których wymienić należy pogorszenie nastroju, możliwe zaburzenia pamięci, uczucie przewlekłego zmęczenia, pogorszenie sprawności fizycznej i regeneracji powysiłkowej. U kobiet ciężarnych niedokrwistość może prowadzić do przedwczesnego porodu i niższej masy urodzeniowej płodu.
Oczywiście żelazo dostarczamy do organizmu wraz z prawidłowo zbilansowaną dietą. Problem w tym, że te najlepsze źródła żelaza nie są zbyt „popularne” w jadłospisach wielu osób (szczególnie młodych) a dla wielu osób są wręcz wykluczane z diety ( np. osób z zaburzeniami lipidowymi). I tak, doskonałymi produktami spożywczymi bogatymi w łatwo wchłanialne żelazo zwierzęce (hemowe) są podroby (wątroba, nerki), czerwone mięso, jaja.
Oczywiście żelaza możemy poszukać także w produktach roślinnych (jest to żelazo niehemowe), jednak wchłania się ono z przewodu pokarmowego mniej wydajnie niż żelazo pochodzące z produktów zwierzęcych. Wymieńmy bogate w żelazo produkty roślinne: są to natka pietruszki, nasiona roślin strączkowych, mak, sezam, orzechy.
Dlaczego żelazo roślinne wchłania się gorzej? To wina składników, w które obfitują rośliny, takie związki jak fityniany, polifenole, składniki minerale (cynk wapń) znacznie ograniczają pobór żelaza z pokarmu. Najlepiej znanym „winowajcom” obniżającym wchłanianie żelaza niehemowego (ze zbóż, warzyw i owoców) są fityniany, tworzące stabilne i trudne do rozłożenia kompleksy z żelazem.
Możemy poprawić wchłanialność żelaza hemowego zjadanie go wraz z produktami o dużej zawartości witaminy C ( świeże warzywa i owoce).
Czy można poprawić pobór żelaza z produktów roślinnych? Tak! Okazało się że do tego musimy użyć naszej małej bakterii od zadań specjalnych czyli Lactobacillus plantarum 299v. Ta bakteria, a właściwie jej enzymy – fitazy rozkładają fityniany umożliwiając lepszy pobór żelaza.
Czy mamy na to jakieś dowody naukowe? Oczywiście tak. W badaniu kobiet wykazano, że odpowiednio sfermentowany kleik owsiany podawany jako dodatkowy posiłek, przyczynił się do wzrostu wchłaniania żelaza z diety bogatej w fityniany ! Wykazano, że dodatek bakterii probiotycznej Lactobacillus plantarum 299v do fermentacji kleika spowodował 50% wzrost absorpcji żelaza z posiłków bogatych w fityniany!
Wyniki które uzyskano są więcej niż obiecujące:
1. Dodatek L.plantarum 299v spowodował 50% wzrost absorpcji żelaza.
2.Kleiki fermentowane charakteryzowały się wyższym stężeniem kwasu mlekowego. Kwas mlekowy wydaje się być dobrym indykatorem sprawności wchłaniania żelaza.
Inne ciekawe badania z udziałem Lactobacillus plantarum 299v przeprowadzono w Szwecji. Celem tych badań była ocena wpływu podania probiotyku Lactobacillus plantarum 299v w kapsułce na wchłanianie żelaza pochodzącego z diety roślinnej.
Podobnie jak w badaniu duńskim tak i w tym uzyskano ciekawe wyniki – po pierwsze zanotowano różnice we wchłanialności żelaza pomiędzy grupą zażywającą probiotyk i placebo. Różnica między grupami wyniosła nawet do 5% co oznacza, że kobiety suplementujące probiotyk wchłaniały żelazo skuteczniej !
Kiedy przeliczono procentową wchłanialność żelaza z jelita okazało się że różnica jest imponująca – średnia absorbcja w grupie kobiet z probiotykiem to 22,4%, podczas gdy w grupie z placebo to około 17,4 4%. Badacze podsumowali swoje badania stwierdzeniem, że podawany do posiłku Lactobacillus Plantarum 299v w dawce 2 x 1010 CFU zwiększył istotnie wchłanianie żelaza podczas posiłku. O około 5% . Myślę że to ciekawa perspektywa dla wielu kobiet borykających się z niedokrwistością i alternatywa dla wegetarian i wegan.
Photo Aleksandra Gorn
Literatura:
Normy żywienia dla populacji Polski. Pod redakcją prof. M Jarosza IBSN 978 -83-86060-89-4.
Bronisława Pietrzak, Agnieszka Seremak-Mrozikiewicz , Beata Marciniak , Andrzej Witek, Bożena Leszczyńska-Gorzelak Niedokrwistość z niedoboru żelaza w położnictwie i ginekologii. Gin. Perinat. Prakt. 2016; 1, 3: 115–121
Bering S, Suchdev S, Sjøltov L, Berggren A, Tetens I, Bukhave K. A lactic acid-fermented oat gruel increases non-haem iron absorption from a phytate-rich meal in healthy women of childbearing age.Br J Nutr. 2006 Jul;96(1):80-5.
Hoppe M, ,Önning G2, Berggren A2, Hulthén L3.Probiotic strain Lactobacillus plantarum 299v increases iron absorption from an iron-supplemented fruit drink: a double-isotope cross-over single-blind study in women of reproductive age. Br J Nutr. 2015 Oct 28;114(8):1195-202. doi: 10.1017/S000711451500241X.