29 lis Czy diety stosowane w terapii choroby zapalnej jelita wpływają korzystnie na mikrobiom jelitowy?
W terapii żywieniowej osób z chorobami zapalnymi jelita mamy do wykorzystania parę diet: low FODMAPs, bezglutenową, ketogenną czy specyficznych węglowodanów. Każda z diet ma swoje mocne i słabe strony. Wszystkie charakteryzują się zmniejszeniem lub wykluczeniem określonego składnika odżywczego z diety. A takie wykluczenia – nawet jeśli ich stosowanie nie przekracza okresu kilku miesięcy, prowadzą do zwiększenia ryzyka powstania niedoborów. Dla dietetyka zaplanowanie diety tak, by uniknąć niedoborów nie powinno być problemem. Jednak innym poważnym zjawiskiem, z którym trzeba się zmierzyć jest wywołana wprowadzeniem diety zamiana mikrobiomu jelitowego.
Żywienie może poprawiać albo zaostrzać objawy bólowe charakterystyczne dla chorób zapalnych jelita to pewnik. Niektóre składniki żywności wydają się szczególnie mocno pogarszać funkcjonowanie przewodu pokarmowego i zaostrzać objawy bólowe. Należą do nich laktoza ( cukier mleczny), fruktoza ( cukier owocowy, zawarty w miodzie, wielu warzywach), fruktany, galaktany, i polialkohole (sorbitol, mannitol, maltitol, ksylitol i izomalt).
Ich zła moc sprawcza polega na tym że nie są w ogóle albo są słabo wchłaniane w jelicie cienkim, trafiając w obfitości do jelita grubego i okrężnicy, gdzie są szybko fermentowane przez mikrobiotę. Gdy u osób chorych mikrobiota nie jest prawidłowa, fermentacja jest zbyt intensywna co w konsekwencji zaostrza objawy jelitowe .
Mechanizmy, za pomocą których FODMAP zaostrza objawy jelitowe to:
1.zwiększenie ilości wody w jelicie cienkim,
2. nasilona fermentacja bakteryjna składników FODMAP, prowadząca do nadprodukcji gazów w okrężnicy ( głównie wodoru i metanu). Gromadzące się gazy powodują rozdęcie światła jelita i wzmagają objawy bólowe , ruchliwość jelita i zmiany objętości okrężnicy.
Dieta o niskim FODMAP jest klasycznym sposobem niedopuszczania do powstawania problemu przez jego eliminację. Dieta obejmuje zmniejszenie dziennego spożycia FODMAP z typowych 15–30 g / dzień do 5–18 g / dzień . Ważnym parametrem jest okres stosowania diety – stosujemy ją przez okres 4–8-tygodni, po którym następuje stopniowe przywrócenie produktów zawierających FODMAP
Czy dieta o niskim FODMAP wpływa na bakterie jelitowe?
Tak – zmniejszając ich bioróżnorodność. Co ciekawe, taka sytuacja u człowieka zdrowego nie wróży nic dobrego, tymczasem u osób z chorobami zapalnymi jelita przynosi ulgę. Redukcji ulega głównie ilość korzystnych dla zdrowia Bifidobakterii ale także Firmicutes , Clostridiales czy Actinobacteria. Czy taka zmian mikrobioty może przynieść jakieś przykre dalekosiężne konsekwencje?
Tego nie wiemy. De facto nie wiemy jeszcze czy takie zmiany mikrobiomu są w ogóle szkodliwe dla zdrowia!
Zasadniczym pytaniem jest czy u osób chorych stosować probiotykoterię?
Uzupełnienie diety probiotykami może pomóc w utrzymaniu korzystnego „profilu” ale już dziś widomo że musi być dobrany dobry szczep, dawka i okres stosowania probiotyku .
Jakie szczepy pobiotyczne mogą uzupełnić dietę low FODMAP. Zgodnie z najnowszymi wynikami są to:
Lactobacillus rhamnosus GG (LGG) w dawce 3 x 10 9 CFU – szczególnie sprawdza się u dzieci
Bifidobacterium longum BB536, w dawce 3 x 10 9 CFU,
Bifidobacterium infantis M-63, w dawce 10 9 CFU,
Bifidobacterium breve M-16 V, w dawce 10 9,
L reuteri DSM 17938, w dawce 10 8 CFU – znacząco zmniejszał uczucie bólu !
Co z pozostałymi dietami? O tym w następnym wpisie
na podstwie
Adv Exp Med Biol. 2018 Dec 22. doi: 10.1007/5584_2018_321.
Nutrients 2019, 11(2), 373; https://doi.org/10.3390/nu11020373